ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ
Οι μύκητες αποτελούν λοιμώξεις των εξωτερικών, συνήθως, στοιβάδων του δέρματος, ενώ σπανιότερα προσβάλλουν και εσωτερικά όργανα, εκδηλώνοντας πνευμονία, μηνιγγίτιδα και άλλες σοβαρές νόσους. Ανάλογα με τον μύκητα που έχει προκαλέσει τη λοίμωξη, οι μυκητιάσεις του δέρματος διακρίνονται σε δερματοφυτίες, καντιντιάσεις, πιτυροσπορώσεις και ασυνήθεις, προκαλούμενες από σπάνια είδη μυκήτων.
Οι μύκητες, γενικά, είναι μονοκύτταροι φυτικοί οργανισμοί και εμφανίζουν τεράστια ποικιλομορφία.
Οι μύκητες βρίσκονται παντού, καθώς ζουν τόσο στο έδαφος, στο νερό και στον αέρα, ενώ αρκετοί από αυτούς ζουν φυσιολογικά ως παράσιτα στον ανθρώπινο οργανισμό, χωρίς να προκαλούν κάποια επιβλαβή ασθένεια.
Οι μύκητες,σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας δημιουργούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη τους, οδηγώντας σε μυκητιάσεις.
Οι μύκητες εμφανίζονται συχνότερα όταν το ανοσοποιητικό είναι εξασθενημένο.
Οι ονυχομυκητιάσεις αφορούν κυρίως σε ενήλικες, αν και ο αριθμός των περιπτώσεων ονυχομυκητίασης κατά την παιδική ηλικία έχει αυξηθεί αρκετά.
Μυκητίαση | Συμπτώματα
Οι μυκητιάσεις στον άνθρωπο μπορούν να προκληθούν από οποιονδήποτε μύκητα διαπερνά το δέρμα και τους βλεννογόνους και εισβάλλει στους ιστούς, προκαλώντας επιφανειακή, υποδόρια ή συστηματική νόσο. Τα πιο κοινά γένη μυκήτων που ευθύνονται για τις περισσότερες μυκητιάσεις είναι τα Microsporum, Trichophyton και Epidermophyton.
Η μυκητίαση,σα νόσος, δεν απειλεί τη γενικότερη υγεία μας, αλλά αν παραμεληθεί, μπορεί να προκαλέσει έντονες βλάβες και να συνδυαστεί με γενίκευση της μυκητίασης σε άλλες περιοχές του σώματος. Αυτό δεν είναι περίεργο, αν σκεφτούμε πως στα πιο επιρρεπή σημεία όπως είναι οι μασχάλες και τα χέρια, ζουν μέχρι και 30 διαφορετικά είδη μυκήτων. Οι μυκητιάσεις μπορεί να συνοδεύονται από πόνο, ευαισθησία κατά την πίεση στην περιοχή και, ειδικά στην περίπτωση της ονυχομυκητίασης, να προκαλέσουν πάχυνση και αποκόλληση του νυχιού, οδηγώντας σε σοβαρά προβλήματα στην ψυχολογία του ασθενούς, στην κοινωνική του ζωή, καθώς και στην εργασία του.
Οι μυκητιάσεις ανάλογα με το επίπεδο του ιστού που προσβάλλουν, μπορούν να ταξινομηθούν σε επιφανειακές και δερματικές.
Επιπολής μυκητιάσεις:
Οι μύκητες περιορίζονται στα εξωτερικά στρώματα του δέρματος και των μαλλιών. Οι μύκητες αυτοί μπορεί να προσβάλλουν και τα νύχια. Οι μύκητες προσβάλλουν κυρίως το δέρμα νέων ατόμων και έχουν συνηθέστερα σημεία εμφάνισης το στήθος και την πλάτη. Το χρώμα των κηλίδων που εμφανίζονται είναι συνήθως καφέ. Παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση των επιφανειακών μυκητιάσεων είναι η υψηλή υγρασία ή ορμονικές ανωμαλίες. Στην κατηγορία αυτοί ανήκουν οι καντιντιάσεις. Στις καντιντιάσεις συμπεριλαμβάνονται η καντιντίαση των βλενογόννων, η καντιντίαση του δέρματος και η συστηματική καντιντίαση.
Δερματικές ή «εν τω βάθει» μυκητιάσεις:
Οι δερματικές μυκητιάσεις επεκτείνονται πιο βαθιά στην επιδερμίδα και συχνά εμφανίζονται στο τριχωτό της κεφαλής ή στα νύχια. Οι μυκητιάσεις αυτής της κατηγορίας προκαλούνται αποκλειστικά από τα Δερματόφυτα.
Τα συμπτώματα της μυκητίασης εμφανίζονται σε 2 έως και 38 βδομάδες μετά την μόλυνση του ατόμου και εντοπίζονται σε διάφορα σημεία, όπως τα νύχια, το δέρμα, τα πόδια και τα γεννητικά όργανα. Ακόμη, μπορούν να εμφανιστούν και με τη μορφή νέου σπίλου. Οι μύκητες, ανάλογα με το σημείο εμφάνισης, έχουν σχήμα δακτυλίου, με χρώμα ερυθρό ή μπεζ στο εσωτερικού του δακτυλίου, ενώ περιφερειακά εμφανίζουν κοκκινωπή απόχρωση.
Μυκητίαση | Κλινικές Μορφές
Δερματοφυτία Ονύχων – Ονυχομυκητιάσεις:
Χαρακτηρίζεται από πάχυνση των ονύχων (υπονύχια υπερκεράτωση), ευθρυπτότητα και αλλαγή του χρώματος του νυχιού.
Καντιντιασική Λοίμωξη των Ονύχων – Ονυχομυκητιάσεις:
Ιδιαίτερα συχνή σε άτομα που συνηθίζουν να βρέχουν τα άκρα τους. Προσβάλει το δέρμα που περιβάλλει τα νύχια (παρωνυχία) και εμφανίζεται ως κίτρινη χροιά στο πλάγιο τμήμα του όνυχα, ενώ ενδέχεται να οδηγήσει σε ονυχόλυση. Η ονυχομυκητίαση μπορεί να παρατηρηθεί πολύ εύκολα λόγω μεταβολής της εμφάνισης των νυχιών είτε σε χρώμα είτε σε πάχος. Αν και δεν είναι επικίνδυνη, χρειάζεται αρκετό χρόνο για να θεραπευτεί με φαρμακευτικές μεθόδους. Ευνοϊκό περιβάλλον για την ονυχομυκητίαση είναι η υγρασία, καθώς επίσης και οι πισίνες. Συχνά, είναι αποτέλεσμα διαβήτη.
Δερματοφυτία Τριχωτού Κεφαλής:
Ποικίλλει από ήπια απολέπιση έως μια ή περισσότερες αποψιλωτικές ή έντονα φλεγμονώδεις πυώδεις βλάβες. Εμφανίζεται συχνότερα κατά την προεφηβική ηλικία και χαρακτηρίζεται από έντονη φαγούρα στην περιοχή. Λόγω της έντονης φαγούρας και του ξυσίματος, τα προσβεβλημένα σημεία επιμολύνονται από βακτήρια, με αποτέλεσμα την εμφάνιση βλαβών που μοιάζουν με εκζέματα, ή την εμφάνιση αιμορραγίας. Είναι αρκετά συχνή κατά την παιδική ηλικία, διότι τα είδη μυκήτων που προκαλούν τη δερματοφυτία του τριχωτού της κεφαλής ανιχνεύονται συχνά σε παιδικούς σταθμούς και σχολεία.
Δερματοφυτία του Γενείου των Ανδρών:
Προσβάλλει τα γένια των ανδρών. Μπορεί να εμφανιστεί με την μορφή πλακών ερυθρών με απολέπιση, θυλακικών πυωδών βλαβών ή μπορεί να έχει άτυπη μορφή.
Δερματοφυτία Ψιλού Δέρματος:
Εντοπίζεται σε κορμό, άνω και κάτω άκρα. Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ερυθρών πλακών με απολέπιση που έχουν συνήθως στρογγυλό σχήμα. Οι πλάκες αυτές έχουν την τάση να επεκτείνονται περιφερειακά με ίαση στο κέντρο τους.
Δερματοφυτία των Μηρογεννητικών Πτυχών:
Προσβάλλουν τις μηροβουβωνικές περιοχές και τους γλουτούς. Εμφανίζεται με τη μορφή μιας καλά αφοριζόμενης ερυθρής πλάκας που αρχικά εντοπίζεται μονόπλευρα, αλλά στη συνέχεια επεκτείνεται αμφοτερόπλευρα. Η επιφάνειά της μπορεί να χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση λεπιών ή εφελκίδων.
Δερματοφυτία των Άκρων & Ποδών:
Διακρίνεται στον υπερκερατωσικό και δυσιδρωσικό τύπο. Ο πρώτος τύπος χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλαπλών μικρών υπερκερατωσικών φυσαλίδων οι οποίες ρήγνυνται και οδηγούν στην εμφάνιση ερυθηματολεπιδώδους πλάκας. Ο δεύτερος, χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πολλαπλών διάσπαρτων φυσαλίδων ή πομφόλυγων. Η δερματοφυτία αυτής της κατηγορίας προσβάλλει συνήθως τα μεσοδακτύλια διαστήματα, αλλά σε χρόνιες καταστάσεις ενδέχεται να επεκταθεί και σε ολόκληρο το χέρι ή πόδι. Αρχικά, στα μεσοδακτύλια διαστήματα παρατηρείται κνησμός και ερυθρότητα και εν συνεχεία εμφανίζονται λευκές διαβρώσεις. Στην κατηγορία αυτή συγκαταλέγεται και το «πόδι του αθλητή», το οποίο αποτελεί τη συχνότερη μυκητίαση που εμφανίζεται στα πόδια.
Πολύ συχνή μορφή μυκητίασης αποτελεί η κολπική μυκητίαση και προκαλείται από διατάραξη της χλωρίδας του κόλπου. Οι μύκητες υπάρχουν φυσιολογικά στον κόλπο χωρίς να προκαλούν συμπτώματα. Μερικές φορές όμως, οι συνθήκες του κόλπου αλλάζουν προκαλώντας τοπική φλεγμονή. Οι μυκητιάσεις του κόλπου ταλαιπωρούν πολλές γυναίκες και η εμφάνισή τους είναι συχνότερη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Κάποια ενδεικτικά συμπτώματα της κολπικής μυκητίασης περιλαμβάνουν την εμφάνιση παχύρρευστων, λευκού χρώματος υγρών, που συνήθως συνοδεύονται από κνησμό, κάψιμο και ερεθισμό. Αν και παρατηρούνται συχνότερα στο γυναικείο πληθυσμό, οι μυκητιάσεις των γεννητικών οργάνων προσβάλλουν και τους άντρες, με σπανιότερη όμως συχνότητα εμφάνισης.
Στη μυκητίαση των γεννητικών οργάνων τα συμπτώματα εμφανίζονται στα γεννητικά όργανα. Στους άντρες παρατηρούνται κυρίως κάτω από την πόσθη ή στην άκρη του πέους, ενώ στις γυναίκες παρατηρούνται κυρίως εκκρίσεις.
Όταν τα συμπτώματα της μυκητίασης εμφανίζονται στα πόδια, δυσχεραίνουν το περπάτημα, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που προκαλούν δυσοσμία.
Μυκητίαση | Θεραπεία
Η θεραπεία των μυκητιάσεων πρέπει να γίνεται από ειδικό Δερματολόγο, ο οποίος είναι και ο πλέον ειδικός για τη σωστή διάγνωση και επιλογή της θεραπείας. Η έγκαιρη διάγνωση των μυκητιάσεων συμβάλλει στην έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Η διάγνωση των μυκητιάσεων βοηθά στην αποτελεσματική αντιμετώπισή τους και περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
Συλλογή του δείγματος από την περιοχή εμφάνισης της μυκητίασης
Μικροσκοπική εξέταση του μύκητα
Καλλιέργεια και απομόνωση του μύκητα
Ταυτοποίηση του μύκητα
Τα βήματα της σωστής θεραπείας έχουν ως εξής:
Θεραπεία με Γενικά Μέτρα – Ειδικά για την Ονυχομυκητίαση
Διατήρηση στεγνών χεριών και ποδιών, όχι υπερβολικό πλύσιμο, χρήση ατομικών πετσετών και εργαλείων, όχι γυμνά πόδια σε πισίνες και άμμο.
Θεραπεία με Laser ND-Yag – Ειδικά για την Ονυχομυκητίαση
Η πιο σύγχρονη, γρήγορη, ανώδυνη και αποτελεσματική θεραπεία ονυχομυκητιάσεων. Το φως του Laser εκριζώνει τους μύκητες με φυσικό τρόπο, χωρίς τις παρενέργειες των φαρμάκων. Για την πλήρη θεραπεία της ονυχομυκητίασης απαιτούνται 6-8 συνεδρίες, ανάλογα με την εξάπλωση του προβλήματος. Υπάρχουν όμως και πιο σοβαρές που απαιτούν πολλαπλές επισκέψεις στο Δερματολόγο.
Θεραπεία με Τοπικά Σκευάσματα
Ιδανική για ήπιες και αρχικές μορφές μυκητιάσεων και για ασθενείς που έχουν αντένδειξη στη χρήση φαρμάκων από το στόμα. Η διάρκεια της θεραπείας είναι πολύμηνη, καθώς απαιτεί 3-6 μήνες για τα χέρια και 9-12 μήνες για τα πόδια.
Θεραπεία με Φάρμακα από το Στόμα
Ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε συγκεκριμένες μορφές μυκητιάσεων, όπως στην προσβολή από βλαστομύκητες ή δερματόφυτα. Καθώς η θεραπεία είναι πολύμηνη, απαιτούνται συχνές εξετάσεις αίματος προκειμένου να αποφευχθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες της λήψης σκευασμάτων, όπως η αύξηση ηπατικών ενζύμων στο αίμα.
Μυκητίαση | Αίτια
Αρκετοί παράγοντες ευθύνονται για την εκδήλωση μυκητίασης, στους οποίους συγκαταλέγονται οι παρακάτω:
Συχνή χρήση αντιβιοτικών ευρέως φάσματος
Σακχαρώδης διαβήτης
Χρήση κορτιζόνης
Κακή υγιεινή
Εγκυμοσύνη
Υψηλός πυρετός
Λήψη αντιβιοτικών
Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από τη μυκητίαση;
Για την πρόληψη της μυκητίασης είναι σημαντικό να διατηρείται σωστή σωματική υγιεινή. Παράλληλα, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση προσωπικών αντικειμένων άλλων ατόμων (π.χ. πετσέτες, σαγιονάρες), η χρήση στενών εσωρούχων και ρούχων από τις γυναίκες, καθώς και η παραμονή για αρκετή ώρα με βρεγμένο μαγιό.
Γιατί οι ονυχομυκητιάσεις είναι οι συχνότερες μυκητιάσεις;
Τα πόδια αποτελούν το ιδανικότερο περιβάλλον για την ανάπτυξη των μυκήτων, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας. Ως εκ τούτου, το μεγαλύτερο ποσοστό μυκητιάσεων εμφανίζεται στα πόδια.
Είναι μεταδοτική η μυκητίαση των νυχιών;
Η χρήση αντικειμένων που έχουν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί από μολυσμένα άτομα, καθώς και κοινόχρηστοι, όπως αποδυτήρια, κολυμβητήρια και δημόσια ντουζ, αποτελούν τις κυριότερες πηγές μετάδοσης της νόσου.
Η υψηλή θερμοκρασία, η υγρασία του δέρματος, το μη σωστά αεριζόμενο περιβάλλον και η ελλιπής υγιεινή των ποδιών είναι παράγοντες που επιταχύνουν την ανάπτυξη των μυκητιάσεων
Ποιους προσβάλλει η ονυχομυκητίαση;
Η ονυχομυκητίαση ή μυκητίαση νυχιών αποτελεί το 50% των παθήσεων των νυχιών και μπορεί να προσβάλλει άνδρες και γυναίκες, ενώ σπανιότερα προσβάλλει παιδιά. Οι άνδρες πάσχουν πιο συχνά από μύκητες των νυχιών σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Πιο συχνά προσβάλλονται τα νύχια των ποδιών και σπανιότερα των χεριών. Το 30% των ασθενών που εμφανίζουν ονυχομυκητίαση έχουν και κάποιας μορφής μυκητίαση στο δέρμα τους.
Γενικά, η συχνότητα της νόσου έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και αυτό οφείλεται σε παράγοντες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η ανοσοκαταστολή, καθώς και η αύξηση του μέσου όρου ζωής.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η νόσος είναι 30 φορές συχνότερη σε ενήλικες από ότι σε άτομα κάτω των 18 ετών, στα οποία η συχνότητα εμφάνισης είναι μόλις 2,6%, ενώ σε υπερήλικες είναι 90%.
